‘Als je naam maar niet in de krant kwam’

Gepubliceerd in dagblad Trouw, 18 juni 2011.

De eerste baan maakt vaak diepe indruk en legt de basis voor later. Actrice Johanna ter Steege (1961) begon bij theatergezelschap De Trust. De komende week speelt zij de voorstelling ‘Hiroshima mon Amour’ op het Oerol Festival op Terschelling.

“Eigenlijk kun je het die eerste periode geen echte baan noemen. Toch voelde het wel zo: het enige dat we deden was werken. Met een aantal acteurs van de Toneelschool Arnhem vormden we onder leiding van Theu Boermans het theatergezelschap De Trust. De eerste jaren studeerden we nog allemaal en kregen we niet betaald.

“Ik weet nog goed dat ik in het tweede jaar van de academie de tv-film ‘De Anna’ zag. Theu speelde de hoofdrol en ik vond dat hij dat zo ontzettend goed deed. ‘Kunnen wij niet een keer met die acteur werken?’ heb ik toen gevraagd aan de directeur van de toneelschool. Zij vond het meteen een goed idee

“Met Theu was het liefde op het eerste gezicht. Hij is naar school gekomen en heeft een regieproject met ons, onder meer ook Jaap Spijkers en Anneke Blok, gedaan. We begonnen met ‘De Meeuw’ van Tsjechov. Het was een heel intensieve periode. Als we niet aan het repeteren waren gingen we samen naar het café.

“Het eerste dat ik na mijn afstuderen deed was naar de sociale dienst gaan om een uitkering aan te vragen. De medewerker van het bureau vroeg mij naar mijn toekomstplannen. Als antwoord barstte ik in huilen uit. Ik had werkelijk geen idee hoe ik het zou gaan doen.

“Allemaal speelden we met behoud van uitkering. In die tijd was het moeilijk een baan te vinden, en dat gold zeker voor het toneel. De mensen van de sociale dienst wisten dat en zagen het nog- ik spreek over 25 jaar geleden- door de vingers. Voorwaarde was wel dat je naam niet in de krant kwam; dan stond namelijk officieel vast dat je een baan had.

“De Trust groeide snel. We vonden een werkplek in Amsterdam, hebben een stichting in het leven geroepen en deden subsidieaanvragen. Een jaar na mijn afstuderen was ik de eerste die vertrok. Ik had in Berlijn een Europese filmprijs gewonnen voor mijn rol in de film ‘Spoorloos’. Daar ontmoette ik bekende regisseurs als Ingmar Bergman en Krzysztof KieÅ lowski. Zij gaven mij het gevoel dat ik bij een nieuwe familie hoorde.

“Tot ik die prijs kreeg had ik nooit nagedacht over een carrière als filmacteur. Voor mij waren film en het toneel altijd twee aparte werelden. Door de filmprijs realiseerde ik mij dat ik het minstens een kans moest geven. Het kostte me veel moeite De Trust te verlaten. Theu had alle begrip voor mijn besluit. Maar er waren acteurs die echt niet stonden te juichen. Je moet bedenken: we waren allemaal verschrikkelijk ambitieus en opeens kreeg een van ons een prijs. Dat was best lastig. Ik had ook een beetje het gevoel dat ik verraad pleegde, we hadden tenslotte afgesproken dat we een groep waren.

“Toen ik vertrok had ik geen enkel vooruitzicht op werk, maar ik wist dat ik moest stoppen om beschikbaar te kunnen zijn als er iets zou komen in de filmwereld. Zeven maanden duurde het nog voor ik werk had. Ik hield vol en bleef geloven. Gelukkig kreeg ik de kans te onderzoeken hoe ver ik kon komen in Europa.”